Phát biểu tại sự kiện, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh rằng diễn đàn không chỉ là một hoạt động khoa học – công nghệ mà còn là nơi thảo luận về tương lai phát triển của Việt Nam trong thời đại số, với trọng tâm là trí tuệ nhân tạo.

Ông khẳng định: “AI không còn đơn thuần là một công nghệ ứng dụng, mà đang trở thành một dạng hạ tầng quốc gia tương tự điện, viễn thông hay internet trước đây. Quốc gia nào làm chủ AI sẽ nắm được lợi thế lớn trong sản xuất, kinh doanh, y tế, giáo dục, quản trị cũng như quốc phòng và an ninh”.

Với dân số hơn 100 triệu người, lực lượng trẻ, năng động và am hiểu công nghệ; cùng với sự hình thành hạ tầng tính toán quốc gia, mạng 5G, hệ sinh thái dữ liệu và cộng đồng startup công nghệ số phát triển nhanh chóng, Việt Nam có khả năng vừa là quốc gia ứng dụng sớm, vừa là nơi tạo ra các sản phẩm AI cho thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là những thách thức về đạo đức, việc làm và niềm tin xã hội.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh thêm: “Chúng ta phải phát triển AI theo hướng nhanh, an toàn và nhân văn. AI phải phục vụ con người, hỗ trợ con người chứ không thay thế con người”.

Ông cũng cho biết Việt Nam đang xây dựng Luật AI dự kiến được thông qua vào cuối năm nay, đồng thời triển khai Chiến lược AI mới, Chương trình hành động quốc gia về AI và Bộ Quy tắc đạo đức AI để bảo đảm phát triển nhanh nhưng bền vững.

“Chúng ta đang trước một cánh cửa lớn. Với quyết tâm và sự đồng hành của Nhà nước, doanh nghiệp, giới khoa học và toàn xã hội, Việt Nam hoàn toàn có thể biến cơ hội thành thành tựu”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Phổ cập AI toàn dân và toàn diện

Phát biểu kế tiếp, Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long cho rằng AI đang tạo ra ba “cuộc đua” chủ yếu gồm: hạ tầng tính toán, thể chế và dữ liệu.

Ông cho rằng hạ tầng tính toán là nền tảng cho đổi mới sáng tạo và gắn với chủ quyền số; nếu dựa vào hạ tầng nước ngoài thì quốc gia sẽ ở thế bị động. Về thể chế, quá chặt sẽ cản trở đổi mới sáng tạo, nhưng buông lỏng sẽ dẫn tới rủi ro xã hội. Còn dữ liệu – được ví như “nhiên liệu” của AI – gắn liền với chủ quyền, và nếu không làm chủ thì quốc gia có thể lệ thuộc.

Thứ trưởng đưa ra ví dụ: Internet mất bảy năm để đạt 100 triệu người dùng, trong khi ChatGPT chỉ mất hai tháng. Trong hai năm qua, chi phí sử dụng AI giảm đến 99%, giúp AI lan rộng với tốc độ chưa từng có: “Cứ bốn doanh nghiệp thì ba đã ứng dụng AI”. Đây là tốc độ “nhanh hơn bất kỳ công nghệ nào trước đây”.

Để hiện thực hóa tầm nhìn, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 nằm trong nhóm ba quốc gia dẫn đầu Đông Nam Á về nghiên cứu – phát triển AI. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và danh mục công nghệ chiến lược Chính phủ ban hành đã đưa AI vào nhóm 11 công nghệ trọng điểm, cùng bốn sản phẩm ưu tiên: mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt, trợ lý ảo, AI chuyên ngành và AI phân tích.

Theo Thứ trưởng, chiến lược AI của Việt Nam xác định Nhà nước sẽ phát triển hạ tầng tính toán hiệu năng cao và hạ tầng dữ liệu tập trung; phổ cập AI rộng rãi; đào tạo nguồn nhân lực; và thúc đẩy nghiên cứu – đổi mới sáng tạo.

Ở góc nhìn doanh nghiệp, ông Lê Hồng Việt – Tổng giám đốc FPT Smart Cloud – nhận định AI đang tái định hình cuộc cạnh tranh số giữa các doanh nghiệp.

Theo IDC, chi tiêu toàn cầu cho phần mềm AI được dự báo đạt 297 tỷ USD vào năm 2027, với tốc độ tăng trưởng kép 14% mỗi năm. Doanh nghiệp ứng dụng AI hiệu quả có ROI trung bình 3,7 lần, thậm chí có thể đạt tới 10 lần. Tuy nhiên, chỉ khoảng 12% doanh nghiệp đạt mức trưởng thành AI cao và thành công trong triển khai.

Ông đề xuất lộ trình 5 bước để doanh nghiệp tiếp cận AI: nâng cao hiểu biết về AI; đánh giá mức độ sẵn sàng; xác định tầm nhìn gắn với mục tiêu kinh doanh; lựa chọn dự án AI phù hợp; và mở rộng triển khai ở quy mô lớn.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Trung Chính – Chủ tịch Tập đoàn CMC – chia sẻ chiến lược chuyển đổi AI có tên AI-X nhằm ứng dụng AI để thay đổi toàn diện hoạt động của Chính phủ, doanh nghiệp và đời sống người dân. CMC đã thành lập công ty CMC OpenAI với định hướng trở thành nền tảng AI mở, an toàn do người Việt xây dựng, phát triển các mô hình ngôn ngữ lớn và AI chuyên biệt theo từng lĩnh vực.

Duong Huy