Hướng đến một Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa

05 năm triển khai chương trình “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa”, nhiều, nhiều giải pháp đã được thực hiện bước đầu có hiệu quả

Từ năm 2019, thực hiện các chỉ đạo về chống rác thải nhựa của Thủ tướng Chính phủ, của UBND tỉnh Quảng Ninh, Ban Quản lý vịnh Hạ Long đã triển khai chương trình “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa” với nội dung không mua, bán và sử dụng các sản phẩm từ nhựa dùng một lần trong các hoạt động dịch vụ, du lịch trên vịnh Hạ Long, cùng nhiều phương án bảo vệ môi trường.

Các quầy bán hàng dịch vụ trên Vịnh Hạ Long đã thực hiện thay thế túi nilon đựng sản phẩm bằng túi giấy thân thiện với môi trường

Để đạt hiệu quả trong thu gom, Ban quản lý đã đưa ra kế hoạch thực hiện công tác thu gom rác trôi nổi chia làm 2 khu vực là: Ven bờ vùng đệm và vùng lõi Di sản.

Đối với khu vực ven bờ vùng đệm, hiện do UBND TP. Hạ Long thực hiện các hoạt động thu gom, tập trung vào dải nước ven bờ và vùng bờ biển nhằm ngăn chặn, giảm thiểu rác thải phát tán ra vịnh Hạ Long. Đối với vùng lõi Di sản do Ban quản lý vịnh Hạ Long thực hiện, bao gồm các hoạt động về thu gom tập trung chính tại các khu vực hoạt động kinh tế xã hội: Các tuyến, điểm du lịch, khu vực nuôi trồng thủy sản, các điểm thường xuyên tụ đọng rác (ven chân đảo, bãi cát…), luồng chảy từ khu vực ven bờ vào vịnh.

Hơn 200 doanh nghiệp cam kết không sử dụng sản phẩm nhựa một lần

Là khu vực phát triển theo hướng kinh tế du lịch, số lượng người tham quan vịnh Hạ Long mỗi ngày đều đông đảo, vì vậy, việc tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng cũng vô cùng quan trọng. Trong đó, Ban quản lý vịnh cũng triển khai kế hoạch tuyên truyền cho các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh dịch vụ du lịch, khách du lịch, người dân khu vực ven bờ vịnh Hạ Long và ngư dân trên vịnh về bảo vệ môi trường, thực hiện phân loại rác thải tại nguồn, bỏ rác đúng nơi quy định... với các hoạt động được sự hưởng ứng từ cộng đồng như: Ngày chủ nhật xanh – toàn dân tham gia dọn vệ sinh môi trường…; tăng cường sự phối hợp, hỗ trợ của các cơ quan thông tấn, báo chí của trung ương và địa phương và các tổ chức xã hội.

Mô hình cá ăn rác trên bãi biển

Thông qua đó, đã giảm được 90% rác thải nhựa dùng 1 lần phải thu gom tại các điểm tham quan trên vịnh. Các điểm dịch vụ trên vịnh cơ bản không còn kinh doanh các sản phẩm từ nhựa dùng 1 lần. Phần lớn các tàu du lịch, khách tham quan cũng tuân thủ quy định không mang và sử dụng các sản phẩm từ nhựa dùng 1 lần trong hành trình tham quan vịnh của mình. Đồng thời, đã giảm 94% lượng phao xốp trên các công trình nổi của các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh, dịch vụ du lịch trên vịnh...

Bên cạnh đó, Ban quản lý Vịnh cũng tích cực phối hợp với các tổ chức trong và ngoài nước (UNESCO, IUCN, JICA, đại học Osaka, Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam…) triển khai thực hiện các dự án, hoạt động hợp tác thu hút đầu tư, khoa học kỹ thuật trong bảo vệ môi trường vịnh Hạ Long như: Trồng rừng ngập mặn, trao đổi thông tin trong quan trắc, phân tích chất lượng môi trường, tổ chức đợt tham quan học tập nâng cao năng lực bảo vệ môi trường; Lắp đặt thiết bị xử lý nước thải theo công nghệ Jokaso tại các điểm tham quan trên vịnh Hạ Long, thu gom, vận chuyển rác thải trên vịnh Hạ Long; tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giảm thiểu rác thải khu vực vịnh Hạ Long.

Từ những phương án triển khai trên, Chương trình “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa” đã nhận được sự đồng thuận lớn trong cộng đồng và sự hưởng ứng tích cực của đa số doanh nghiệp, người dân, khách du lịch, đắc biệt là sự hưởng ứng, thực hiện của các hãng lữ hành, các chủ tàu du lịch, Cảng tàu du lịch quốc tế Hạ Long…

Đã có 204 doanh nghiệp, hộ kinh doanh tàu du lịch, 15 doanh nghiệp, hộ kinh doanh dịch vụ kayak, đò chèo tay và 51 doanh nghiệp, hộ nuôi trồng thủy sản ký cam kết với Ban Quản lý vịnh Hạ Long không sử dụng sản phẩm từ nhựa dùng một lần trong các hoạt động dịch vụ du lịch trên vịnh Hạ Long

Thực tế triển khai, bên cạnh những kết quả rõ ràng thì tồn tại nằm ở một số quy định về rác thải nhựa chưa cụ thể, chặt chẽ, thiếu các quy định liên quan làm cơ sở pháp lý, nên tình trạng ô nhiễm rác thải, bao gồm rác thải sinh hoạt, rác thải từ hoạt động nuôi trồng thủy sản phát tán từ các địa phương ven bờ, các vùng biển lân cận tràn ra vịnh vẫn chưa được giải quyết rốt ráo.

Do đó, lãnh đạo Ban quản lý vịnh Hạ Long đã đưa ra một số đề xuất, kiến nghị về việc xây dựng các phương án thực hiện hiệu quả Chương trình “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa”. Trong đó, cần vận dụng các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, Chỉ thị của Thủ tướng chính phủ và Công ước Quốc tế về bảo vệ Di sản thế giới.

Ban quản lý dự kiến đưa các điều khoản liên quan đến nội dung không mang và sử dụng các sản phẩm từ nhựa dùng một lần vào các hợp đồng hoạt động dịch vụ du lịch trên vịnh Hạ Long của các tổ chức, cá nhân; đình chỉ thực hiện hợp đồng với các tổ chức cá nhân nếu vi phạm. Đối với các hướng dẫn viên, thực hiện không miễn vé tham quan nếu để các đoàn khách mang và sử dụng các sản phẩm từ nhựa dùng một lần; đối với khách du lịch sẽ từ chối phục vụ nếu vi phạm.

Về công tác tuyên truyền, cần thông tin thực hiện Chương trình “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa” đến toàn thể các tổ chức, các nhân hoạt động dịch vụ trên vịnh, các hãng lữ hành, khách sạn, hướng dẫn viên du lịch…Cung cấp thông tin cho du khách thông qua các mạng xã hội, hệ thống biển bảng, màn hình tuyên truyền, phát thanh tại các cảng tàu và các điểm thăm quan trên vịnh.

Cùng với đó, công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm cũng cần được chú trọng, thông qua tổ chức các đợt kiểm tra, giám sát công tác tuân thủ các quy định của Chương trình “Vịnh Hạ Long không rác thải nhựa”, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo hợp đồng hoạt động đã ký kết.

Từ những kiến nghị trên, Ban quản lý yêu cầu các tàu du lịch và các cơ sở dịch vụ, du lịch chuyển đổi các sản phẩm từ nhựa dùng một lần sang các sản phẩm thân thiện với môi trường; hướng dẫn khách tại các Cảng tàu du lịch, các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh trên Vịnh phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ môi trường và kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc mang các sản phẩm từ nhựa dùng một lần tại các cửa soát vé và các điểm vào tham quan trên Vịnh Hạ Long. 

Phùng Tiến (Tổng hợp từ báo Điện tử Quảng ninh-Báo Tai nguyên Môi trường)