Mô hình Thành phố Không rác thải: Quản lý chất thải, bảo tồn tài nguyên

Mô hình Thành phố Không rác thải đang được triển khai ở nhiều nơi trên thế giới trong nỗ lực giảm lượng rác thải thải ra môi trường và tăng cường thu hồi tài nguyên.

Thành phố Không rác thải là mô hình chú trọng bảo tồn tất cả các nguồn tài nguyên bằng cách sản xuất, tiêu thụ, tái sử dụng và thu hồi các sản phẩm, bao bì, vật liệu một cách có trách nhiệm thay vì đem đi đốt hoặc đưa ra các bãi chôn lấp. Các xử lý rác thải này sẽ giúp tận dụng nguồn tài nguyên còn giá trị, tránh lãng phí tài nguyên và hạn chế làm rò rỉ các độc chất của rác thải ra đất, nước hoặc không khí. Đây là cách tiếp cận toàn diệp, góp phần thay đổi vòng đời sử dụng vật liệu trong xã hội. Mô hình Thành phố Không rác thải sẽ thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, trong đó sản phẩm được tái sử dụng, sửa chữa và tái chế liên tục. Để xây dựng thành công và hiệu quả mô hình này, cần có sự tham gia tích cực của cả chính phủ, doanh nghiệp và người dân.

Mô hình đô thị không rác của Singapore và Francisco (Nguồn: Internet)

Trong đó, Chính phủ cần xây dựng khuôn khổ hỗ trợ các sáng kiến không rác thải như chính sách trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), thuế chôn lấp rác thải hoặc cấm sản phẩm nhựa sử dụng một lần. Đây là những công cụ có khả năng tạo ra thay đổi đáng kể trong thực tiễn quản lý rác thải.

hiện nay, có nhiều thành phố trên thế giới đã bắt đầu áp dụng mô hình Thành phố Không rác thải. Trong đó, tại châu Âu, Kiel đã trở thành thành phố đầu tiên ở Đức được Chứng nhận Thành phố Không rác thải.

ại Kiel, mô hình Thành khố Không rác thải đã triển khai hơn 100 biện pháp nhằm cắt giảm lượng rác thải trung bình 15% mỗi người/năm đến năm 2035. Kế hoạch này cũng nhằm mục đích giảm một nửa lượng rác thải còn sót lại – rác thải không thể tái chế – vào cùng thời điểm. Các hộ gia đình, doanh nghiệp, trường học, cơ quan công cộng, sự kiện và hệ thống rác thải rộng hơn đều là một phần trong nỗ lực không rác thải của Kiel.

Để triển khai các biện pháp trên, Kiel đã cung cấp các khoản tài trợ lên tới 210 USD để thúc đảy người dân chuyển sang sử dụng tã lót vải thay vì tã lót dùng một lần. Trên trang web giới thiệu về dự án không rác thải, thành phố cho biết: “Một đứa trẻ sử dụng tới 6.000 chiếc tã lót dùng một lần”.

Thành phố cũng phát miễn phí các túi có thể tái sử dụng để đựng trái cây và rau quả tại các sự kiện, trong khi các cơ quan công quyền bị cấm sử dụng các vật dụng dùng một lần và hệ thống trả tiền khi bạn vứt đi sẽ tính phí cho mọi người dựa trên trọng lượng rác mà họ vứt đi.

Tại Ấn Độ, thành phố Pune đã giới thiệu sáng kiến ​​Dự án Không rác thải với Diễn đàn Kinh tế Thế giới nhằm giảm thiểu rác thải và cải thiện hệ thống quản lý rác thải. Thành phố cho biết chưa đến 30% rác thải nhựa được tái chế và nhận thức về quản lý rác thải còn thấp.

Trong khi đó, tại Nhật Bản, thị trấn Kamikatsu trên đảo Shikoku phía Nam đất nước đã đưa ra “Tuyên bố không rác thải” cách đây 20 năm, theo The Washington Post. Trong nỗ lực này, cư dân Kamikatsu đã phân loại rác thải của họ thành 45 loại và mang những món đồ họ không muốn dùng nữa đến cửa hàng đồ cũ ở địa phương. Kamikatsu cũng có một nhà máy bia thủ công không rác thải, sản xuất bia từ những loại cây trồng mà nếu không sẽ bị lãng phí.

Còn tại thị trấn Osaki, địa phương này đã tái chế khoảng 80% chất thải và tránh phải xây dựng lò đốt rác khi bãi chôn lấp đã đầy. Chất thải được phân loại thành 27 loại, trong đó có 26 loại đủ điều kiện để tái chế. Chất thải được nén và gửi đến các cơ sở tái chế trên toàn quốc. Ủy viên hội đồng thị trấn, ông Kasumi Fujita cho biết: “Chúng tôi phải huy động mọi người để tạo ra sự khác biệt”.

Một mô hình Thành phố Không rác thải khác cũng đã được triển khai ở Tilos, Hy Lạp, nơi có lượng chất thải rắn bình quân đầu người giảm 43%. Các sáng kiến ​​không chất thải ở Tilos bao gồm tái chế viên nang cà phê, pin và hàng dệt may, đồng thời biến chất thải còn sót lại không thể tái chế thành nhiên liệu thay thế.

Phùng Tiến (Tổng hợp từ Weforum và Wattcrop)