Mô hình thành phố bọt biển hướng đến tương lai bền vững

Giải pháp thành phố bọt biển trong thoát nước mặt đô thị Việt Nam hướng đến phát triển bền vững

Trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu, cách tiếp cận mới thông qua quy hoạch đô thị dựa vào thiên nhiên đã trở thành một giải pháp được thế giới chú ý. Trong đó, mô hình thành phố bọt biển được áp dụng tại các quốc gia trên thế giới đã cho thấy tính hiệu quả hơn các hệ thống thoát nước thông thường.

Mô hình "thành phố bọt biển" ngăn ngập lụt ở Trung Quốc (Nguồn: Internet)

Kh ái niệm “thành phố bọt biển” là một mô hình quy hoạch đô thị của Trung Quốc dựa vào cơ sở hạ tầng quản lý nước mưa tự nhiên, tập trung vào kiểm soát lũ lụt và giảm thiểu tác động của phát triển đô thị đối với thủy văn và hệ sinh thái.  Mô hình “thành phố bọt biển” sẽ giúp tăng khả năng thu giữ, lưu trữ, xử lý và thoát nước, đồng thời cải thiện điều kiện sống ở đô thị.

Một điểm đặc biệt khác của mô hình “thành phố bọt biển” là mặt đường có khả năng thấm nước tốt và xây dựng các toà nhà xanh, thân thiện với môi trường.

Mô hình này được đánh giá cao về tính bền vững, với khả năng chống chịu khí hậu tốt và phát thải các-bon thấp. Trong “thành phố bọt biển”, người dân sẽ được đảm bảo an toàn hơn khi xảy ra lũ lụt hoặc nắng nóng.

Hầu hết trong số hơn 8 tỷ người trên hành tinh chúng ta sống ở các thành phố, nơi tạo ra hầu hết sản lượng kinh tế, nơi người dân trung bình có thu nhập cao hơn và cũng là nơi thải ra nhiều khí nhà kính nhất và tạo ra nhiều chất thải nhất. Các khu vực đô thị cũng bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi tác động của biến đổi khí hậu. Có mối liên hệ trực tiếp giữa mật độ thành phố và việc sử dụng phương tiện cá nhân.

Các nghiên cứu cho thấy, ở những vùng đô thị có mật độ thấp, trải dài ra các vùng ngoại ô và ven đô, người dân lái xe ô tô đi lại rất nhiều và điều này khiến giao thông thải ra nhiều khí thải carbon. Ở các thành phố 

có mật độ dân số cao hơn, người dân đi bộ và đạp xe nhiều hơn, sử dụng nhiều phương tiện giao thông công cộng hơn và thải ra ít khí thải nhà kính hơn. Ví dụ này chứng minh rằng, các thành phố bền vững là một hàng hóa công cộng toàn cầu; đồng thời mặt trái của nó là các thành phố không bền vững và là một tệ nạn công cộng.

Vì vậy, hãy hỗ trợ cư dân thành thị lựa chọn lối sống ít carbon, tiết kiệm tài nguyên, để họ được an toàn trước các nguy cơ biến đổi khí hậu. Trung Quốc là một thí dụ điển hình cho ý tưởng trên. Một cách tổng quát, khoảng 66% người dân Trung Quốc đang sống ở các thành phố và khu vực thành thị.

Đất nước này đã có những tiến bộ đáng kể, đặc biệt kể từ khi thực hiện chính sách mở cửa và cải cách năm 1978. Mức sống của hàng triệu người được nâng lên đáng kể và đất nước được liên kết chiến lược, hỗ trợ lẫn nhau; đồng thời giải phóng sự phát triển kinh tế và đô thị. Tuy nhiên, các thách thức lớn vẫn còn nhiều, cần chính phủ phải có hướng giải quyết.

Sự phát triển đô thị ở Trung Quốc dựa trên mô hình trọng cung với việc mở rộng quy mô ra vùng ngoại ô. Do đó, có tình trạng dư cung đáng kể về đất công nghiệp, cơ sở hạ tầng, đất ở, căn hộ cũng như mặt bằng thương mại. Điều này đúng với cả nước nói chung, trong khi có sự chênh lệch giữa cung và cầu theo khu vực, với nguồn cung thường nhiều hơn ở các thành phố và vùng lãnh thổ nhỏ hơn.

Do đó, các thành phố nhỏ gọn, ít carbon và các mô hình "thành phố bọt biển" là những nguyên tắc chiến lược không chỉ mang lại khả năng phục hồi khí hậu, mà còn nâng cao khả năng sống và tính bền vững của đô thị.

Các thành phố nhỏ gọn ít carbon, các cơ sở hạ tầng và dịch vụ đô thị khác thân thiện với người đi bộ và xe đạp, an toàn và hấp dẫn, xanh tươi với các công viên công cộng và cây xanh đường phố. Bạn có thể sống gần nơi bạn làm việc. Bạn có thể mua sắm gần nơi bạn sống. Bạn có thể đến trường và bệnh viện gần nơi bạn ở hoặc đến đó một cách thuận tiện và an toàn bằng phương tiện giao thông công cộng và bằng xe đạp. Bạn chọn đi bộ và đạp xe để thuận tiện và hiệu quả. Kết quả là bạn thải ra ít carbon hơn.

Thành phố nhỏ gọn là nguyên tắc chiến lược nhất đối với một khu đô thị ít carbon, vì nó quyết định hình thái đô thị, cần ít năng lượng hơn cho giao thông, ít năng lượng hơn để sưởi ấm và làm mát nếu được thiết kế tốt ở mọi cấp độ và mang lại hiệu quả kinh tế tốt. Tính gọn nhẹ cần được tích hợp với các khái niệm về khả năng phục hồi, hiệu quả tài nguyên, sức khỏe, khả năng sống vì hội nhập là nguyên tắc cơ bản của một thành phố bền vững, toàn diện và cạnh tranh.

Phùng Tiến (Tổng hợp từ ADB,  Urbansition, UNEP)