Giáo dục môi trường từ mô hình công viên rừng trong phố tại Hà Nội

Nằm giữa thủ đô Hà Nội đang hiện diện 2 công viên rừng Phúc Tân và Chương Dương nằm sát sông Hồng. Nơi đó có sân chơi, có vườn thuốc, có vườn rừng với những loại động thực vật tự nhiên.

Bà Nguyễn Huệ Phương - Phó Giám đốc Quản lý các Chương trình Cộng đồng Doanh nghiệp xã hội Think Playgrounds

Think Playgrounds (TPG) là Cộng đồng Doanh nghiệp xã hội đơn vị chủ trì thực hiện dự án công viên rừng, với sự đồng hành của chính quyền và các doanh nghiệp, tổ chức hỗ trợ. Trong 3 năm qua, đây là những điểm đến quen thuộc, thú vị của nhiều học sinh sinh viên Hà Nội. Bà Nguyễn Huệ Phương - Phó Giám đốc Quản lý các Chương trình Cộng đồng Doanh nghiệp xã hội Think Playgrounds (TPG) cho rằng, Một trong những điều quan trọng nhất trong việc giáo dục về môi trường chính là thay đổi hành vi và tạo ra những hành vi mới lành mạnh cho học sinh. Thực hành và trải nghiệm tại những không gian xanh sẽ có tác động rất lớn đến nhận thức.

Theo Bà Phương: Qua khảo sát ban đầu, chúng tôi thấy Trước năm 2021, Think Playgrounds nhận thấy trong nội thành TP. Hà Nội, tình trạng ô nhiễm đang diễn ra trầm trọng, đặc biệt là khí thải từ các phương tiện giao thông, rác thải ùn ứ, chưa được xử lý cũng như không được thu gom đúng quy định,... đây được coi là nguyên nhân gây ô nhiễm lớn, tác động đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân. Khu vực bờ vở (Chương Dương, Phúc Tân – Hoàn Kiếm, Hà Nội) có những bãi đất trống chưa được khai thác, là tiềm năng lớn để trở thành một “lá phổi xanh” của thành phố trong việc cung cấp oxy, tái tạo lại năng lượng và giúp các loài cây quý có “đất” để sinh trưởng, phát triển an toàn, cũng như các loài động vật quý hiếm có chỗ cư ngụ. Từ đó, Think Playgrounds cùng các đối tác chính quyền địa phương cũng như cộng đồng, đã thu thập các thông tin liên quan đến khu vực bờ vở ở phường Phúc Tân và phường Chương Dương, để tạo dựng ý tưởng đề xuất với quận Hoàn Kiếm trong việc xây dựng 2 Công viên này, giúp thực hiện mong muốn của địa phương và người dân, cải tạo những không gian đang bị ô nhiễm do chất thải, thành những không gian công cộng sinh động, phục vụ cho cộng đồng.

Xuyên suốt thời gian thử nghiệm ý tưởng, cùng sự đồng hành của các bạn tình nguyện viên, cộng tác viên có tâm nguyện muốn đóng góp cho Thủ đô Hà Nội được xanh-sạch-đẹp và nhận được sự tài trợ từ chiến dịch HiGreen – Bình minh Xanh của Ngân hàng cổ phần Quân đội (MBBank), Đại sứ quán New Zealand và Đại sứ quán Đan Mạch,... Từ năm 2021, chúng tôi đã quyết định thử nghiệm mô hình đầu tiên là công viên rừng Chương Dương. Lúc đó, chỉ khoảng 200m2, gồm có những sân chơi nhỏ và một vườn cộng đồng. Nhờ những nỗ lực từ phía chính quyền địa phương cũng như cộng đồng, các bên đối tác,... Từ 200m2 đó, chúng tôi đã mở rộng được khuôn viên công viên rừng rộng gần 9000m2, với nhiều tiện ích, đặc biệt một trong những điều quan trọng được chúng tôi hướng đến ở khu vực này là: Tạo ra một không gian sinh thái, nhằm bảo tồn các loài cây bản địa, các loài cây quý và bảo tồn không gian cho các loài chim di cư, các loài động vật hiếm tại đây.

 Năm 2023, công viên rừng đón các học sinh trường Quốc tế Liên hợp Quốc Hà Nội (UNIS Hanoi) – ngôi trường có học sinh từ hơn 60 quốc gia học tập. Các em học sinh đến cùng làm vườn, hỗ trợ kinh phí để mua cây cho Vườn Giác quan,.... (ý tưởng và kế hoạch thực hiện xây dựng công viên). Trong chuyến đi lần này có 2 hoạt động chính, là trải nghiệm đi thực tế xuyên suốt rừng Phúc Tân và sau đó, các em thực hiện báo cáo hành trình chuyến đi, đưa ra những suy nghĩ, trải nghiệm và đề xuất phương án cải thiện, tiếp tục hỗ trợ cộng đồng trong việc xây dựng triển khai công viên rừng. Không chỉ được giáo dục về các kỹ năng, mà các em còn biết tìm hiểu thực tế các vấn đề về thiên tai, biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường,...

Qua đó, Think Playgrounds có rất nhiều ý tưởng và mong muốn được hợp tác với các trường học. Một trong những điều quan trọng nhất trong việc giáo dục về môi trường chính là thay đổi hành vi và tạo ra những hành vi mới cho các bạn học sinh. Ngay ở trong những Nhà trường cũng nên có những không gian xanh, những nơi để các bạn có thể thực hành và trải nghiệm. Việc đưa các bạn ra ngoài xã hội, đưa các bạn đến những khu vực để các bạn có cơ hội tiếp cận với cộng đồng, tiếp cận với những không gian ngay trong đô thị sẽ giúp các bạn có thêm những kiến thức 

và nhận thức tốt hơn về vấn đề bảo vệ môi trường ngay chính nơi mình sinh sống và học tập.

Phùng Tiến (Theo Báo TNMT)