Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng và sớm ban hành nhiều hướng dẫn nhằm hoàn thiện khung pháp lý nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát, đánh giá rủi ro, khắc phục và giải quyết hậu quả sự cố tràn dầu, hóa chất độc trên biển.

Sự cố tràn dầu là một mối quan tâm môi trường đang gia tăng. Nó gây hại cho cả hệ sinh thái trên cạn và dưới nước. Sự cố tràn dầu trên biển có thể có tác động kinh tế nghiêm trọng đối với các hoạt động ven biển. Cũng như đối với những người khai thác tài nguyên trên biển. Vì vậy cần có những hướng dẫn về giám sát, đánh giá rủi ro, khắc phục sự cố tràn dầu để các cơ quan chức năng áp dụng.

Hiện nay, nhiều địa phương ven biển và người dân cả nước đang mong muốn Bộ Tài nguyên và Môi trường nhanh chóng ban hành hướng dẫn việc xây dựng, cập nhật bản đồ nhạy cảm môi trường đường bờ để phục vụ ứng phó sự cố tràn dầu; việc điều tra, đánh giá, xác định thiệt hại và lập hồ sơ bồi thường thiệt hại về môi trường; xây dựng và thực hiện kế hoạch phục hồi môi trường do dầu tràn; xác minh nguyên nhân xảy ra dầu tràn chưa rõ nguồn gốc,…để những cấp có thẩm quyền, cơ quan chức năng nghiên cứu, áp dụng và đưa khung pháp lý vào thực tiễn việc giám sát, đánh giá rủi ro, khắc phục và giải quyết hậu quả sự cố tràn dầu, hóa chất độc trên biển.

Sau khi tiếp nhận các kết quả, sản phẩm nghiên cứu khoa học, công nghệ có liên quan, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục xây dựng các văn bản pháp lý, hướng dẫn về giám sát, đánh giá rủi ro, khắc phục và giải quyết hậu quả sự cố tràn dầu, hóa chất độc trên biển như: Hướng dẫn xây dựng, cập nhật bản đồ nhạy cảm môi trường đường bờ để phục vụ ứng phó sự cố tràn dầu; Hướng dẫn việc điều tra, đánh giá, xác định thiệt hại và lập hồ sơ bồi thường thiệt hại về môi trường; Hướng dẫn xác minh nguyên nhân xảy ra dầu tràn chưa rõ nguồn gốc.

Việc xác minh nguyên nhân xảy ra dầu tràn chưa rõ nguồn gốc, để việc xác định nguyên nhân có độ chính xác cao nhất cần phát hiện kịp thời sự cố tràn dầu ngay từ ngoài khơi thông qua các lực lượng tại chỗ như việc phát hiện, thông báo từ những tàu thuyền đi qua nơi xảy ra sự cố. Khi nhận được phát báo, căn cứ tình hình thực tế có thể sử dụng các phương pháp giải đoán ảnh viễn thám, phân tích các số liệu gió, sóng và dòng chảy, mô hình lan truyền, ... để dự báo hướng di chuyển của vệt dầu tràn nhằm đưa ra những cảnh báo cho vùng ven bờ để có các biện pháp huy động lực lượng ứng phó, khắc phục sự cố tràn dầu.

Về phía các địa phương, cần chủ động trong việc theo dõi, giám sát môi trường trong khu vực quản lý và kịp thời báo cáo về Bộ Tài nguyên và Môi trường các sự cố tràn dầu không rõ nguyên nhân để phối hợp với các cơ quan liên quan xử lý theo quy định.

Đồng thời việc điều tra, đánh giá, xác định thiệt hại và lập hồ sơ bồi thường thiệt hại về môi trường đã được quy định cụ thể tại mục 2 Chương X Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Đồng thời, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường đã quy định chi tiết tại Chương IX đối với công tác phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường; bồi thường thiệt hại về môi trường.

Các quy định này đã bổ sung, hoàn thiện các quy định nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa, ứng phó sự cố môi trường và hoàn thiện các cơ chế bồi thường thiệt hại về môi trường phù hợp với tính chất đặc thù của lĩnh vực môi trường, thông qua các quy định phân định rõ trách nhiệm, cơ chế phối hợp của các bộ, ngành, cơ quan liên quan trong từng giai đoạn từ phòng ngừa, ứng phó đến khắc phục; trách nhiệm chứng minh, bảo vệ các đối tượng yếu thế bị thiệt hại.