Khái niệm du lịch chăm sóc sức khỏe bắt nguồn từ định nghĩa của Liên minh các tổ chức du lịch chính thức quốc tế (1973), tiền thân của Tổ chức Du lịch thế giới của Liên hợp quốc và được định nghĩa là: “loại hình du lịch mà khách du lịch đến các vùng nông thôn có nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào như các khu vực suối nước nóng, các khu nghỉ dưỡng trong rừng, nơi có khí hậu và các dịch vụ độc đáo… để để kiểm tra sức khỏe, phẫu thuật thẩm mỹ, điều trị y tế, phục hồi chức năng và tự chăm sóc sức khỏe kết hợp thư giãn, giải trí tại các điểm du lịch .

Điểm du lịch chăm sóc sức khỏe cung cấp môi trường để phục hồi sức khỏe cho khách du lịch. Du lịch chăm sóc sức khỏe là loại hình du lịch ngách cung cấp cho khách du lịch những mức độ kích thích nhận thức khác nhau thông qua những trải nghiệm môi trường mới nhằm tạo ra tác động tích cực đến sức khỏe và hành vi từ đó tăng cường phúc lợi và ngăn ngừa bệnh tật của khách du lịch. Du lịch chăm sóc sức khỏe được phân loại như sau - Theo tình trạng sức khỏe của khách du lịch: có thể được chia thành những khách du lịch giải trí, nâng cao sức khỏe và khách du lịch chữa bệnh. Trong đó: Khách du lịch thiên về giải trí, du lịch nâng cao sức khỏe thường tìm kiếm các hoạt động mạo hiểm và trải nghiệm mới trong khi đi du lịch còn khi khách du lịch thiên về chữa bệnh lại thích được chữa khỏi bệnh và phục hồi sức khỏe.

- Theo các hoạt động giải trí và y tế: du lịch chăm sóc sức khỏe được chia thành bốn loại:

(1) Du lịch - khách du lịch mong muốn trải nghiệm tham quan, học tập và du lịch dựa trên sức khỏe; (2) Cải thiện sức khỏe và thể chất - khách du lịch muốn cải thiện thói quen tập thể dục, giảm căng thẳng, tăng cường thể lực và đi tham quan;

(3) Hội chứng chuyển hóa – du khách muốn chống lại hội chứng chuyển hóa, ví dụ thông qua chơi thể thao và học tập;

 (4) Chăm sóc sức khỏe - khách du lịch có nhu cầu đi du lịch một cách lành mạnh và trả tiền cho chế độ ăn uống và sức khỏe tâm thần.

Tóm lại, du lịch chăm sóc sức khỏe là loại hình du lịch đặc thù trong đó các nhân viên tư vấn tour, hướng dẫn viên du lịch và các nhân viên phục vụ du lịch tại điểm đến... đều phải nắm được kiến thức về sức khỏe, về cách thức hay phương pháp đơn giản để hỗ trợ thêm cho khách. Ngay cả món ăn thực dưỡng cũng phải dựa vào cơ địa của mỗi khách để lên thực đơn phù hợp.

Chuỗi cung ứng du lịch

Chuỗi cung ứng du lịch có thể được coi như là một mạng lưới các tổ chức, doanh nghiệp khác nhau cung ứng một hoặc nhiều thành phần của sản phẩm/dịch vụ du lịch như: dịch vụ hàng không và dịch vụ lưu trú, phân phối và marketing các sản phẩm dịch vụ du lịch cuối cùng tại một điểm đến du lịch và liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành và các doanh nghiệp tham gia ở cả khu vực nhà nước và tư nhân. Chuỗi cung ứng du lịch bao gồm nhiều thành phần, không chỉ có các dịch vụ lưu trú, vận chuyển và các hoạt động tham quan, các hoạt động kinh doanh nhà hàng ăn uống và bar, các mặt hàng thủ công mỹ nghệ, sản xuất đồ ăn, xử lý rác thải… mà còn có cả sự tham gia của các cơ quan quản lý nhà nước như: về hộ chiếu, visa, hải quan cũng như các dịch vụ hạ tầng phục vụ cho du lịch tại điểm đến. Đó là tất cả những yếu tố cấu thành của một chương trình du lịch mà khách hàng mong đợi và trả tiền cho điều đó. Quản trị chuỗi cung ứng du lịch là sự liên kết các quá trình trong hoạt động kinh doanh du lịch từ các nhà cung cấp ban đầu (vận chuyển, lưu trú, ăn uống, tham quan, mua sắm trong quá trình du lịch) đến người sử dụng cuối cùng (khách du lịch) nhằm cung cấp sản phẩm, dịch vụ và thông tin cho khách du lịch. Việc tạo lập và quản trị chuỗi cung ứng du lịch hiệu quả sẽ giúp tối ưu hóa lợi ích cho các bên liên quan (nhà nước, nhà cung ứng, doanh nghiệp du lịch, khách du lịch và người dân địa phương tại điểm đến du lịch). Đây chính là vấn đề nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch.

Sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe

Sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe là sự kết hợp những dịch vụ, hàng hóa và tiện nghi cung ứng để thoả mãn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của du khách trong chuyến đi du lịch, được tạo nên bởi sự kết hợp các tài nguyên du lịch (tài nguyên du lịch nhân văn và tài nguyên du lịch tự nhiên), cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch và con người. Spa và tắm nước khoáng, nước nóng là những sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe phổ biến nhất trên thế giới hiện nay. Nhưng sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe không chỉ đơn giản là nghỉ ngơi thư giãn hay ngâm mình trong nước nóng mà còn phải chủ ý hoặc có đóng góp tích cực đến tâm lý, tinh thần và cảm xúc của 34 khách du lịch. Du lịch nghỉ dưỡng kết hợp tham gia các khóa thể dục dưỡng sinh, thiền, yoga, phục hồi sức khỏe, dưỡng bệnh, phòng bệnh hoặc giảm căng thẳng trong cuộc sống, cai thuốc lá hay giảm cân hiện đang rất phổ biến trên thế giới. Một số nhà nghiên cứu còn nhóm cả các hoạt động đi bộ đường dài, khám phá tự nhiên và hoạt động tình nguyện vào trong sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe.

 Các yếu tố cốt lõi trong chuỗi cung ứng du lịch chăm sóc sức khỏe

Do đó, việc xác định các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe lành mạnh phải dựa trên năm tiêu chí: phục hồi sức khỏe, chất lượng khí hậu và không khí, các yêu cầu chung và đặc biệt, chỉ định và chống chỉ định để bảo vệ môi trường và nhận dạng y tế.

Nghiên cứu đã phát triển ba khía cạnh, đó là môi trường tự nhiên, hoạt động giải trí và nhu cầu chung, nhu cầu đặc biệt và chỉ định trị liệu thay thế. Thông qua cách tiếp cận này, các yếu tố có thể áp dụng cho các điểm đến du lịch lành mạnh bao gồm: Môi trường tự nhiên, hoạt động giải trí và nhu cầu chung cũng như các nhu cầu và chỉ dẫn đặc biệt.

Kết quả chỉ ra rằng các khía cạnh về nhu cầu và chỉ định đặc biệt được chú ý nhiều nhất và các khía cạnh phụ về khuyến khích thể thao, tham quan và giải trí cũng như điều trị y tế mãn tính được xếp hạng cao. Kết quả này phù hợp với những nghiên cứu trước đây cho thấy các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe phải cung cấp dịch vụ tham quan và chăm sóc sức khỏe chất lượng cao cùng với việc nâng cao sức khỏe.

Vì vậy, các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe nên cung cấp nhiều sản phẩm giải trí lành mạnh hơn. Khách du lịch chăm sóc sức khỏe có thể tăng cường khả năng miễn dịch với bệnh tật thông qua các hoạt động thể chất có mục đích bằng cách giải phóng tinh thần và loại bỏ áp lực tích lũy của cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe nên cung cấp các dịch vụ liên quan đến điều trị bệnh và phục hồi sức khỏe. Bằng cách sử dụng lợi thế của môi trường và tài nguyên địa phương, các điểm đến du lịch lành mạnh có thể cung cấp các hoạt động giải trí năng động và kết hợp các nguồn lực y tế và sức khỏe để tạo ra các sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe. Cách tiếp cận như vậy có thể giúp khách du lịch có những trải nghiệm tích cực và phục hồi sức khỏe thành công.

Nhu cầu và chỉ dẫn đặc biệt

Các hoạt động tại các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe được thúc đẩy bởi các hoạt động điều trị y tế và nâng cao sức khỏe, và có thể được chia thành điều trị y tế cấp tính, điều trị y tế mãn tính, nâng cao sức khỏe và giải trí :

(1) Điều trị y tế cấp tính - chấp nhận điều trị y tế khẩn cấp tại cơ sở y tế là cần thiết (du lịch chăm sóc sức khỏe không được áp dụng);

(2) Điều trị y tế - có nhiều cơ sở và dịch vụ y tế cung cấp phúc lợi cho những người mắc các bệnh mãn tính, chẳng hạn như đau khớp, di chứng sau chấn thương, tê cứng vai, đau dây thần kinh, tiểu đường, bệnh gút, viêm da ngoài tử cung, rối loạn thần kinh tự chủ và tổn thương tế bào thần kinh vận động  (3) Nâng cao sức khỏe – hình thức này có thể được chia thành hai loại phụ, phòng ngừa bệnh tật (ngăn ngừa rối loạn chức năng vận động do lão hóa và rối loạn giấc ngủ, cải thiện tình trạng dị ứng và tăng khả năng chống áp lực) và nâng cao sức khỏe (tăng cường chức năng tim phổi, sức mạnh cơ bắp và sức bền cơ bắp);

 (4) Giải trí – loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe này tập trung vào giải trí, duy trì sức khỏe, phát triển bản thân để thư giãn, mang lại sự xoa dịu tâm lý, cải thiện tình trạng da và các tác dụng thẩm mỹ khác. Loại hoạt động này giúp con người cảm thấy sảng khoái, sảng khoái; hơn nữa, nó còn cải thiện động lực và hiệu suất thể thao của họ.

Các phương pháp trên có nhiều mục đích, bao gồm việc rèn luyện thói quen thể thao, điều chỉnh thói quen ăn kiêng và truyền cảm hứng cho sự tương tác giữa khách du lịch với động vật và thực vật. Tùy theo sự khác biệt về động cơ thúc đẩy du lịch chăm sóc sức khỏe, có nhiều loại hình du lịch chăm sóc sức khỏe khác nhau, chẳng hạn như chăm sóc y tế, phục hồi sức khỏe, phòng ngừa các bệnh mãn tính, cải thiện tình trạng dị ứng, cai thuốc lá, giảm cân, cải thiện thể lực và mở rộng phạm vi hoạt động. tâm trí. Các yêu cầu và chỉ định đặc biệt có thể được xem xét liên quan đến việc cung cấp các sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe, chẳng hạn như spa suối nước nóng, thẩm mỹ, khám sức khỏe, trị liệu bằng bùn và cung cấp thực phẩm hữu cơ. Các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe có thể đáp ứng yêu cầu theo các chỉ định khác nhau; họ có thể cung cấp các hoạt động giải trí liên quan đến sức khỏe, môi trường thư giãn, giáo dục sức khỏe và cải thiện dinh dưỡng cá nhân. Du lịch chăm sóc sức khỏe có lợi ích liên quan đến vệ sinh môi trường cũng như phòng ngừa tai nạn và dị ứng. Cần đặc biệt chú ý đến những ảnh hưởng của môi trường đến sức khỏe con người và trải nghiệm của khách du lịch. Khách du lịch chăm sóc sức khỏe phải được điều trị. Để khôi phục chức năng sinh lý bình thường, các quá trình phục hồi chức năng như trị liệu chức năng, vật lý trị liệu và tâm lý trị liệu có thể được tiến hành trong môi trường y tế hoặc phi y tế trong du lịch chăm sóc sức khỏe. Để đạt được những mục tiêu như vậy, những điểm đến này phải cung cấp một môi trường an toàn và cơ sở vật chất chất lượng cao.

Các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe nên cung cấp nhiều sản phẩm giải trí lành mạnh hơn. Khách du lịch chăm sóc sức khỏe có thể tăng cường khả năng miễn dịch với bệnh tật thông qua các hoạt động thể chất có mục đích bằng cách giải phóng tinh thần và loại bỏ áp lực tích lũy của cuộc sống hàng ngày. Hơn nữa, các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe nên cung cấp các dịch vụ liên quan đến điều trị bệnh và phục hồi sức khỏe. Bằng cách sử dụng lợi thế của môi trường và tài nguyên địa phương, các điểm đến du lịch lành mạnh có thể cung cấp các hoạt động giải trí năng động và kết hợp các nguồn lực y tế và sức khỏe để tạo ra các sản phẩm du lịch chăm sóc sức khỏe. Cách tiếp cận như vậy có thể giúp khách du lịch có những trải nghiệm tích cực và phục hồi sức khỏe thành công.

Môi trường tự nhiên

Qua nghiên cứu thực tế, có thể khẳng định: chất lượng của một điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe thường được xác định dựa trên khả năng của nhân viên y tế và những người cung cấp dịch vụ trị liệu trong việc khai thác môi trường tự nhiên để cung cấp các tài nguyên và dịch vụ như suối khoáng, bùn, carbon, nước biển và các liệu pháp khí hậu. Ngoài việc bảo tồn văn hóa và cung cấp các dịch vụ chất lượng cao và giao tiếp xã hội, môi trường và cảnh quan cần được tận dụng để cho phép khách du lịch có trải nghiệm tích cực và cởi mở. Khi khách du lịch tham gia các hoạt động giải trí và du lịch chăm sóc sức khỏe, khách du lịch chăm sóc sức khỏe luôn mong muốn được tham gia vào môi trường điểm đến được kích thích tối ưu. Bởi, nếu được ở trong một môi trường tối ưu, khách du lịch có thể tránh được những kích thích tiêu cực của môi trường để cảm thấy tách biệt và thoải mái từ đó có thể dẫn đến sự tăng cường về sức khỏe. Hơn nữa, nếu khách du lịch ở trong một môi trường kích thích, họ có thể tăng cường các chức năng sinh lý và tâm lý để thích nghi với môi trường đó. Khi nghiên cứu về các yếu tố điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe, các chuyên gia người Đức đã đưa ra bốn yếu tố về đất, nước biển, khí hậu và liệu pháp thay thế được phân chia tùy theo liệu chúng có phải là một phần của các địa điểm du lịch trị liệu và tổng hợp hay không. Bốn khía cạnh này phải được thỏa mãn để một địa điểm được coi là có tác dụng chữa bệnh [4]. Sự kết hợp giữa đất và nước suối sẽ mang lại khả năng phục hồi, như đã được chứng minh qua cuộc điều tra của bác sĩ. Các liệu pháp thay thế bao gồm tập thể dục và thể dục trị liệu, có thể làm giảm căng thẳng. Hơn nữa, các liệu pháp ăn kiêng khác nhau được cung cấp theo các chỉ định khác nhau để cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần của người hồi phục.

 Ngoài ra, các cuộc điều tra về tài nguyên du lịch chăm sóc sức khỏe cũng khuyến cáo nên xem xét tầm quan trọng của việc phục hồi sức khỏe liên quan đến không khí. Môi trường không khí ion âm mang lại hiệu quả phục hồi bệnh tật và chăm sóc sức khỏe cho khách du lịch cũng như các tác dụng tích cực liên quan đến chống lão hóa, an thần, ngủ ngon, điều hòa huyết áp, tăng cảm giác thèm ăn, chức năng phổi và miễn dịch. Trong một môi trường có không khí trong lành, có thể tiến hành các dự án giải trí như đi bộ và cắm trại, bảo tồn sức khỏe liên quan đến Phật giáo và chăm sóc sức khỏe liên quan đến trà, đồng thời có thể phát triển các khu vực thở ion âm, phòng phục hồi sức khỏe, quán bar trên núi và nước. Các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe nên quảng cáo mạnh mẽ về hiệu quả của các ion âm trong không khí và mở rộng thị trường du lịch sinh thái và sức khỏe.

Các hoạt động giải trí và nhu cầu chung

Đây là các hoạt động tương tác giữa các cá nhân, các hoạt động văn hóa, giải trí và hoạt động giải trí là những yếu tố chính thu hút sự tham gia vào các loại hình du lịch này. Ngoài lợi ích về sức khỏe, các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe phải cung cấp các hoạt động giải trí và hoạt động có tác dụng thúc đẩy mạnh mẽ khách du lịch đến những điểm đến đó. Đặc điểm của các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe là khác nhau; do đó, các hoạt động giải trí cũng khác nhau, chẳng hạn như thể thao, trồng trọt, âm nhạc, xoa bóp, ăn kiêng và khám phá tâm linh. Nhu cầu chung đề cập đến động cơ của khách du lịch đối với các dịch vụ cơ bản tại các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe, bao gồm chỗ ở, ăn uống và vận chuyển.

Đối với các khía cạnh hoạt động giải trí và nhu cầu chung, các khía cạnh phụ về thể thao và chế độ ăn uống được các chuyên gia ưa chuộng. Các nghiên cứu của Đức và Nhật Bản về các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe đã chỉ ra rằng đi bộ và chế độ ăn uống lành mạnh có thể làm giảm huyết áp . Võ thuật truyền thống, khí công và quan niệm ăn uống phù hợp với cách tiếp cận “bốn mùa” và nâng cao khả năng thích ứng và khả năng miễn dịch của cơ thể.

Du lịch y học Trung Quốc có lợi cho việc điều trị các bệnh mãn tính, điều này đạt được thông qua những thay đổi khác nhau trong tập thể dục và chế độ ăn uống. Vì vậy, các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe nên nêu bật những lợi ích sức khỏe của chế độ ăn uống dinh dưỡng, chú ý đến các khái niệm chế độ ăn uống dinh dưỡng khoa học, thúc đẩy các phương pháp nấu ăn lành mạnh đặc biệt là chế độ ăn uống và các hoạt động liên quan đến động vật và thực vật. Nhà hàng là tiện nghi quan trọng đối với các điểm đến du lịch. Tại các điểm đến du lịch thạch nam, chế độ ăn uống lành mạnh sử dụng nguyên liệu địa phương không chỉ có thể mang lại sự thay đổi vị giác của khách du lịch mà việc sử dụng thịt và thực vật địa phương có thể xoa dịu tâm hồn khách du lịch. Các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe nên cung cấp những trải nghiệm về thể chất, tinh thần và tinh thần cho khách du lịch. Ngoài ra, các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe cũng nên kết hợp các hoạt động liên quan đến võ thuật cùng các hoạt động khác như hướng dẫn khi leo núi các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe và thám hiểm biển. Các điểm đến du lịch chăm sóc sức khỏe gần khu vực miền núi có thể cung cấp các hoạt động định hướng, chạy xuyên quốc gia, leo núi, trượt cỏ, đi xe đạp địa hình, đi bộ đường dài và leo núi, trong khi các điểm du lịch chăm sóc sức khỏe gần biển có thể cung cấp các hoạt động thể thao dưới nước như bơi lội, lặn biển, chèo thuyền, lướt sóng, bóng chuyền bãi biển hoặc các liệu pháp thư giãn như yoga và thiền trên bãi cát.

Nhìn chung, việc kết hợp linh hoạt giữa tài nguyên môi trường đặc thù (rừng, biển) với các hoạt động thể chất phù hợp sẽ giúp du khách không chỉ rèn luyện thể lực mà còn tìm lại sự cân bằng trong tâm hồn, đạt được mục tiêu phục hồi sức khỏe toàn diện.

Kim Dung