Với sự gia tăng tinh vi của hàng giả, hàng nhái trên thị trường Việt Nam, giải pháp tem chống giả điện tử đang nổi lên như một công cụ số hóa mạnh mẽ để bảo vệ quyền người tiêu dùng và uy tín doanh nghiệp.

Khác với tem truyền thống, tem điện tử kết hợp công nghệ in, vật liệu và kỹ thuật số, tạo nên lớp bảo vệ khó sao chép và khả năng truy xuất thông tin sản phẩm hiệu quả.

Theo Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia (NBC), mỗi tem điện tử mang một mã QR duy nhất được mã hóa, lớp phủ cào chứa thông tin xác minh và vật liệu tem không thể tái sử dụng. Khi người sử dụng quét QR bằng ứng dụng hoặc camera điện thoại họ có thể ngay lập tức truy cập thông tin đầy đủ về sản phẩm từ nơi sản xuất, lô hàng, cho đến quá trình phân phối.

Việc áp dụng tem điện tử không chỉ nhằm ngăn chặn hàng giả mà còn là biện pháp nâng cao tính minh bạch trong chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh quản lý thị trường còn nhiều thách thức, truy xuất nguồn gốc trở thành “cánh tay đắc lực” giúp cơ quan quản lý dễ dàng rà soát, kiểm soát chất lượng, phát hiện sớm các sai phạm và thu hồi sản phẩm khi có sự cố.

Tem truy xuất nguồn gốc trong đó tem chống giả điện tử là một phần được ví như “chìa khóa vàng” xây dựng niềm tin cho người tiêu dùng trong thời đại số. Thực tế cho thấy, mặc dù nhiều doanh nghiệp đã đầu tư vào các chứng nhận chất lượng như ISO, VietGAP…, họ vẫn phải đối mặt với nạn hàng nhái, hàng giả trên thị trường điều làm giảm uy tín thương hiệu. Tem điện tử giúp lập rào cản kỹ thuật đối với các hành vi gian lận, đồng thời cho phép người dùng xác minh nguồn gốc ngay tại điểm bán.

Từ phía quản lý nhà nước, công nghệ truy xuất nguồn gốc đang được nhận định là “vũ khí” phòng chống hàng giả. Thượng tá Phạm Minh Tiến (Cục C12, Bộ Công an) cho biết trong 5 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã xử lý hơn 40.000 vụ vi phạm liên quan hàng giả, gian lận thương mại, với tổng vi phạm lên tới 6.500 tỷ đồng. Ông khẳng định nhiều nền tảng truy xuất nguồn gốc hiện vẫn chưa đồng bộ, dữ liệu phân tán, và chưa có mã nhận dạng duy nhất cho từng sản phẩm trên phạm vi toàn quốc.

Để giải quyết vấn đề này, Việt Nam đang xây dựng giải pháp toàn quốc mang tên NDA Trace, dưới sự điều phối của Bộ Công an. Theo kế hoạch, hệ thống này sẽ cấp các mã nhận dạng duy nhất (UID) theo chuẩn quốc tế cho mỗi sản phẩm, tích hợp dữ liệu từ nhiều cơ quan (hải quan, thuế, y tế, quản lý thị trường…), và liên kết vào hạ tầng dữ liệu quốc gia. Khi dự án hoàn thành, người tiêu dùng chỉ cần quét UID là có thể kiểm tra nguồn gốc, xác minh sản phẩm một cách minh bạch và an toàn.

Trong lĩnh vực nông sản, truy xuất nguồn gốc cũng mang lại lợi ích thiết thực. Theo tài liệu từ Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, khi có sự cố vệ sinh an toàn thực phẩm như nhiễm bẩn hay hết hạn, khả năng thu hồi sản phẩm sẽ nhanh chóng và chính xác hơn nếu toàn bộ chuỗi đã được mã hóa dữ liệu từ đầu đến cuối. Việc phổ biến tem điện tử đang được khuyến khích rộng rãi, không chỉ trong ngành thực phẩm mà cả dược phẩm, mỹ phẩm, điện tử và các sản phẩm tiêu dùng khác. Đây là nỗ lực lớn trong việc đưa quản lý thị trường tiến lên theo hướng số hóa, minh bạch và hiệu quả hơn. Theo NBC và các cơ quan liên quan, nếu triển khai rộng rãi, tem chống giả điện tử có thể trở thành lá chắn mạnh mẽ giúp người tiêu dùng an tâm lựa chọn hàng hóa, đồng thời giúp doanh nghiệp củng cố thương hiệu và niềm tin với khách hàng.

Tổng kết lại, tem chống giả điện tử không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn thể hiện quyết tâm chính sách trong việc biến công nghệ số thành công cụ quản lý thị trường, bảo vệ người tiêu dùng, và hướng tới nền kinh tế minh bạch hơn. Với triển vọng tích hợp rộng rãi và phát triển hệ thống nhận dạng quốc gia như NDA Trace, tương lai của truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam hứa hẹn sẽ bước sang một kỷ nguyên mới, nơi người mua hôm nay hoàn toàn có thể kiểm chứng sản phẩm họ sử dụng là chính hãng, an toàn và minh bạch.

Nguyễn Lan Hương