Ngày 23/9 tại TP.HCM TS. Nguyễn Trung Thắng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ TN&MT tại Tọa đàm “Báo chí, truyền thông đồng hành cùng doanh nghiệp phát triển xanh”.

Theo ông Nguyễn Trung Thắng, kinh tế tuần hoàn (KTTH) đã trở thành xu hướng phổ biến được cộng đồng quốc tế nghiên cứu, thể chế hóa vào các chính sách và triển khai thành các hành động cụ thể ở nhiều quốc gia.

Việt Nam, những năm gần đây phát triển KTTH được xác định là một trong những giải pháp chính để chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, quản lý bền vững, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường. Trong văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng, Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn 2045 đã khẳng định “khuyến khích phát triển mô hình KTTH để sử dụng tổng hợp và hiệu quả đầu ra của quá trình sản xuất”.

Điều 142 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định về KTTH, trong đó nhiều cơ chế, chính sách có vai trò thúc đẩy thực hiện KTTH, như: Điều 75 quy định phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn; Điều 79 tính giá thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt dựa trên khối lượng hoặc thể tích; Điều 54, Điều 55 quy định trách nhiệm tái chế của nhà sản xuất và nhập khẩu – EPR; tái chế, tái sử dụng chất thải, phát triển ngành công nghiệp môi trường, dịch vụ môi trường, tín dụng xanh, trái phiếu xanh…

Nghị định 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Bảo vệ môi trường 2020 cũng đã quy định về lộ trình thực hiện KTTH; Bộ TN&MT có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan ngang bộ, UBND cấp tỉnh xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch hành động quốc gia thực hiện KTTH; xây dựng, vận hành nền tảng kết nối thông tin, chia sẻ dữ liệu về áp dụng mô hình KTTH; xây dựng, ban hành khung hướng dẫn áp dụng, đánh giá việc thực hiện KTTH.

Để thực hiện các quy định của pháp luật các Bộ, ngành thực hiện xây dựng, phê duyệt kế hoạch hành động thực hiện KTTH của ngành, lĩnh vực, sản phẩm; tổ chức tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật, giáo dục, đào tạo về KTTH; lồng ghép các tiêu chí cụ thể thực hiện KTTH ngay trong quá trình xây dựng các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, đề án phát triển; quản lý, tái sử dụng, tái chế chất thải; quản lý, cập nhật thông tin, dữ liệu thực hiện KTTH và tích hợp với hệ thống thông tin dữ liệu của Bộ TN&MT; tổ chức áp dụng thí điểm mô hình KTTH đối với ngành, lĩnh vực năng lượng, nguyên liệu, chất thải theo kế hoạch hành động. Các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương xây dựng và phê duyệt kế hoạch hành động thực hiện KTTH; tổ chức áp dụng thí điểm mô hình KTTH; thực hiện các biện pháp tuyên truyền, phổ biến, chia sẻ thông tin, dữ liệu thực hiện KTTH và các quy định khác.

Đề xuất giải pháp phát triển kinh tế tuần hoàn

Ông Nguyễn Trung Thắng cho rằng để thúc đẩy phát triển KTTH trong thời gian tới cần ưu tiên nâng cao nhận thức, kiến thức, kỹ năng và phát triển các thực hành tốt về thực hiện KTTH; tập trung đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, đào tạo, tập huấn, phổ biến kiến thức, pháp luật, thay đổi thói quen, nhận thức và hành động hướng đến hình thành xã hội tuần hoàn vật chất, tạo dựng nét văn hóa, thói quen tốt áp dụng KTTH trong khai thác, sử dụng bền vững các nguồn vốn tự nhiên; thay đổi tư duy coi trọng lợi ích kinh tế trước mắt mà bỏ qua các lợi ích lâu dài về môi trường, xem chất thải là tài nguyên và là nguồn lực đầu vào cho sản xuất, kinh doanh.

Ngoài ra, Ông Thắng cũng đề nghị xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu lực quản lý nhà nước về KTTH. Cụ thể, thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về thực hiện KTTH; tổ chức xây dựng kế hoạch hành động, lồng ghép KTTH vào chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, đề án phát triển; quản lý chất thải của các Bộ, ngành, địa phương; hình thành cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành để thúc đẩy thực hiện KTTH. Cùng với đó, ưu tiên thực hiện quản lý chất thải để thực hiện KTTH thông qua các giải pháp cụ thể để phân loại, thu gom, tái chế, tái sử dụng chất thải rắn, nước thải, khí thải; hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật như hạ tầng thu gom, phân loại và xử lý chất thải; ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý chất thải để thúc đẩy hạ tầng số cho KTTH; thí điểm, nhân rộng và phát triển các mô hình quản lý chất thải theo vùng, miền và địa phương; thúc đẩy áp dụng KTTH trong quản lý chất thải; thúc đẩy đầu tư, hỗ trợ quản lý chất thải để thực hiện KTTH./.

Phùng Tiến